هسته اولیه تحقیقات منابع طبیعی استان اردبیل در سال 1371 تشکیل گردید. هم اکنون (سال1402) این بخش تحت عنوان "بخش تحقیقات جنگل و مرتع" در چهار چوب سند راهبردی توسعه تحقیقات و هم راستا با اهداف موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، فعالیت خود را حول شش گرایش تحقیقاتی شامل مرتع، جنگل و درختان سریع الرشد، حمایت و حفاظت، گیاه‌شناسی، حفاظت از ذخایر ژنتیکی و گیاهان دارویی ساماندهی نموده است.

اهداف تحقیقاتی بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع

1- شناسایی گونه­ های جنگلی بومی استان و بررسی نیازهای اکولوژیک آنها جهت تکثیر و تولید و همچنین حفاظت از گونه­ های با ارزش و در معرض خطر

2- معرفی گونه­ های سریع الرشد و سازگار با شرایط اقلیمی منطقه به منظور افزایش تولید چوب، افزایش درآمد روستائیان و تامین نیاز سلولزی صنایع چوب استان

3-  بررسی روش­های تولید نهال سالم، قوی و استاندارد در نهالستان جهت احیاء و توسعه اراضی جنگلی تخریب شده استان

4- جمع آوری و شناسایی گونه­ های بومی اعم از علفی و چوبی استان و تقویت هرباریوم مرکز

5- تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم های طبیعی استان

6- شناسایی ذخایر ژنتیکی گیاهی استان، اعم از دارویی، مرتعی و جنگلی و معرفی آنها جهت برنامه­ ریزی برای حفاظت و تقویت بانک ژن کشور و تشکیل بانک ژن در استان

7- بررسی سازگاری و میزان مواد موثره گونه ­های دارویی بومی و غیر بومی استان و تأثیر عملیات به­ زارعی بر روی افزایش مواد موثره آنها به منظور ترغیب بهره برداران بر تولید این گونه­ ها بجای جمع­ آوری از عرصه های طبیعی

8- شناسایی عوامل بازدارنده احیاء طبیعی جنگلها و مراتع به ویژه آفات

9- شناخت مناطق اکولوژیک استان

10- پایش کیفی مراتع در مناطق مختلف آب و هوایی استان اردبیل

11- مطالعه مراتع استان به منظور دستیابی به اطلاعات کاربردی جهت احیا مراتع، بهره برداری چند منظوره، تعیین ظرفیت مراتع، حد مجاز بهره برداری گونه­ های شاخص مراتع استان

12- بررسی وضعیت مدیریت کوچ و مرتع و امکان سنجی واگذاری آن به تشکل­های عشایری استان

13- تعیین اولویت های تحقیقاتی استان به ویژه پژوهش­های کاربردی منابع طبیعی (با همکاری دستگاه های اجرایی ذیربط) به منظور افزایش بهره وری درآمد روستانیان

15- انتقال نتایج و یافته­ های تحقیقاتی به بخش اجرا و بخش خصوصی جهت استفاده از این نتایج به منظور  افزایش عملکرد محصولات منابع طبیعی و ایجاد اشتغال و درآمد­زایی

16- در نهایت اهداف کلی بخش شناخت، حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدید شونده و ارائه راهکارهای علمی و برای بهره برداری پایدار از این منابع با بکارگیری دانش فنی و شیوه­ های نوین حاصل از نتایج طرح های تحقیقاتی بخش جهت دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی می­باشد.